Présentation de Hasparren
77 km2 –rekin, Hazparne da, Larrañeren ondotik, Euskal Herriko herri zabalena ; bere azalerak Lapurdiren %10a egiten du, 1/3 herriko lurrak izanez.
Biztanleria : 6 845 biztanle
Origine du nom de la commune
Izenaren jatorria : Bi hipotesia badira Hasparren izenaren jatorria aurkitzeko. Hazparne euskal toponimoak, Ahaizparren edo Ahaitz–barren izenetatik etorriak, erran nahi luke “Haritzen herria”. Beste hipotesia bat segituz, aitz hitzak erran nahi luke “goratasun” ideia bat, eta barren, “barnean den zerbait”.
Herriari eman izena liteke orduan, kostaldean den “Ahetze” herriaz bereizteko molde bat, erakutsiz hemen bere kokapen geografikoa, hala nola mendi ttipiz inguratua.
Kantonamenduko herri nagusia, Hazparne Urtsupeko herri euskaldun bat da, lurralde perde eta maldatsu bat duena.
Hasparren au cours de l’histoire
Durant l’antiquité
Antzinaroan, Hazparneko herria naski oppidum bat izan zitekeen,Tarbelles populuko tribu baten gotorleku publiko bat. Ondotik, Akizeko civitas-eko lurralde zati baten hiri nagusia bilakatzen da. Elizako aldare nagusiaren oinarrian den III.mendeko inskripzioa, erromatar ezartze horren lekuko da, eta Hazparne aipatzen du Novempopulaniako hiri nagusi gisa, Erromatar inperioko probintzia bat.
Au Moyen Âge
Erdi Aroan, Hazparne Konpostelara joaiten ziren beilarien bidean zen. Herri barnea XII. eta XIV. mendetako bi gazteluk babesten zuten. Garaian, herria gehien bat eskulangintzaz bizi da, larru joleekin, xokoletagileekin eta ehuleekin.
En 1784
Zerga baten ezartzeak eragin zuen, 1784an, Hazparne eta inguruko herrietako emazteen altxatzea, eta ondorioz, Néville erregearen ordezkariak elizako ezkila-dorrea lurrera botarazi zuen. Biziki berantago berriz eraikia izanen da, 1816an.
1780 ko dokumentu batek Hazparne herri haundi bat bezala izendatzen du, izan dadin demografikoki, eskulangintzan edo merkatal mailan.
De nos jours
Gaur egun, Hazparne herriko plazaren inguruan barreatuak diren hamaika auzok osatzen dute. Laborantxa baliabide garrantzitsu bat gelditzen da, bainan herriak 1970 arte, larrua lantzen duten lantegiak ukan ditu, zapetagintzan bere arrakasta egin dutena.
Gaur egun, sare ekonomikoa eskulangintzak, hazkurrigintzak eta puntako industriak osatzen dute.
Kantonamenduko hiri nagusi, herria bere saltegientzat, gastronomiarentzat (xerrikiak, bixkotxak…) eta astearte eta larunbat goizetan bere merkatuarentzat bisitatua da.
Bere karrika maldatsuek armazoi edo arkamasadun etxeak gordetzen dituzte, aspaldiko euskal laborari etxeak, gehienak XVII. eta XVIII. mendekoak.
Inguruko patarretan diren hamaika auzoak herriari lotzen dituzte.
